Johann Schmidt: Difference between revisions
Content deleted Content added
pNo edit summary |
No edit summary |
||
Lien 1:
[[Image:JohannSchmidt.png|right|thumb|Johann Schmidt]]
Hiel '''Johann Schmidt''' (''Deutänapüko'': {{LFB|ˈjohan ʃmɪt}}) äbinom cifal mälid Volapükanefa. Ätradutom lautanis famik, vü kels hieli Edgar Allan Poe e hiel Nathaniel Hawthorne, ed äpenom lautotis lönik mödik: konots, poedots, ed i koneds tel. Älabom bali konletas gretikün Volapükaliterata. Äpenom i lautotis (namapenädik) dö jenotem lomatopäd okik: belem di Taunus, kels padakipons in ragiv zifik di Oberursel. Älabom jimatani e soni te bal: hiel Reinhold Schmidt.
Lien 15:
Ivedölo Volapükan ün 1928 (jenöfot, kel pämänioton in [[oldwikisource:Dalebüd Cifala de 1948, Yulul 18, Nüm: 3|Cifaladalebüd nüm: 3]] yela 1948), älabom in Volapükamuf karieri benosekik. Ädagetom ün 1933 diplomi tidana Volapüka (äsä änunon ''Volapükagased pro Nedänapükans'', nüm: 6 yela 1933, pad: 23), ün 1939 uti tidala ([[oldwikisource:Dalebüd Cifala de 1939, Mäzul 31, Nüm: 4|Dalebüd 4id]]), ed ün 1942 uti profäsorana ([[oldwikisource:Dalebüd Cifala de 1942, Mayul 24, Nüm: 1|Dalebüd 1id]]). Fino, ün 1950, pos deadam cifala: [[Jakob Sprenger]], älovesumom cifalami medü [[oldwikisource:Dalebüd Vicifala de 1950, Yulul 19, Nüm: 3|dalebüd 3id]] yela at, pädispenöl fa vicifal: [[J. G. M. Reynders Sr.]].
Äbinom dü tim at Volapükan jäfedik. Ün 1932, ävedom liman diläda valemik feda Volapükaklubas. Ün yel äsököl äpübom tidodemi in Deutänapük: ''Lehrbuch der Weltsprache'', tidodem telid Volapüka perevidöl (plä el ''Leerboek der Wereldtaal'' fa Dokan [[Arie de Jong]]), kel ün prilul yela 1935 pämänioton in periodagased pükavik Fransänik: ''Interlangues''. Leigo ün 1935, kobü jiel [[Maria Willebrand]], ädispenom ed äpübom in Volapükagased pro Nedänapükans (1935, nüm: 2, pads: 14-15) levüdi ad fünön Volapükaklubi valemik Deutänik (''Aufruf zur Gründung des „Allgemeinen Deutschen Volapükvereins“''), kel ye kodü stütadef neai äplöpon. Ün 1936 äprimom ad kevobön ko söl [[J. G. M. Reynders Sr.]] pö preparam „Geidiana tefü literat Volapükik“, buki kelik ye (jiniko sekü krig) neai äfinükoms. Jiniko stabü vobod at äpübom in Volapükagased pro Nedänapükans yegedis: ''Literat vönadik Volapüka'' e ''Jenotem brefik Volapüka''. Vü namapenäds omik dabinon i nog lised stäänik Volapükaliterata (atimo in bukem nivera di Saarbrücken in Deutän). I lartüg: ''Yufapüks bevünetik e literat onas'' jiniko stabon su vobod at: do äpubon ün 1947, luveratiko pipenon bü volakrg.
Dü volakrig telid, kosäd bevü el Schmidt e Volapükamuf in Nedän pänemogükon, noe dub komip vü Nedän e Deutän, abi sekü pöjutam slopanas yufapükas valik fa reiganef netasogädimik Deutäna. Pos ün 1947, kö yels tel ipasetikons pos fin kriga, dinäds ävedons läs fikulik, e kosam vü Volapükans valik dönu ämögikon.
== Cifalam e period poskrigik ==
Ün yulul yela 1950, el Schmidt ävedom cifal Volapükanefa. Ab ya ün dekul yela ot äsludom ad lovepolön nelaidüpo cifalami Dokane [[Arie de Jong]] (medü dalebüds [[oldwikisource:Dalebüd Cifala de 1950, Dekul 21, Nüm: 3|nüm: 3]] e [[oldwikisource:Dalebüd Cifala de 1950, Dekul 21, Nüm: 4|nüm: 4]]) sekü dinäds ettimo in Deutän dabinöls e sekü jäfots lönik oka. Pas lä prim degyela 1960 dönu äprimom ad pübön vödemis Volapükik: ''Jenotem valemapüka ‚Volapük‛'' (kel ün 1964 äpubon as buk, ün
El Schmidt äbleibom penön e tradutön lautotis Volapükik, kels äpubons nomädiko in Volapükagased pro Nedänapükans jü fin dabina onik.
El Johann Schmidt ävobom Volapüki staböfiko. Äplöpom ad dalabön bukemi mu gretiki, keli nog ägretükumom dub lautots votik tio kiltums: lekonedas, konedas, skätas, poedots e lautots veütik tefü jenotem Volapüka. Nol omik püka äbinon nekösömik. Ädagetom tidadiplomis ed ävedom kadäman ün yel 1949. Ävobom nenstopo. Ädabükom tidodemi pro Deutänans, jenotemi Volapüka, lisedi lölöfik gasedas e literata Volapüka äsi lisedi Volapükaklubas valik da vol.
Lien 42:
* 1947. Yufapüks bevünetik e literat onas. ''Volapükagased pro Nedänapükans'' nüm: 6, pads: 21-22. ([[oldwikisource:Yufapüks bevünetik e literat onas|Vödem rigädik.]])
* 1962. ''Erste vollständige Zeitschriften-Liste des Volapüks. Lised lölöfik balid periodagasedas volapükik.'' Weißkirchen am Taunus: namapenäd (in bukem nivera di Saarbrücken).
* 1964. ''Jenotem valemapüka Volapük.'' Püban: Volapükagased, Amsterdam-W, Potakät: 6021. Voorburg (Nedän): Drukkerij „Repko“. (Dabükot nesekidik penäda büo pipüböla in ''Volapükagased'' - [[oldwikisource:Jenotem_valemapüka_‚Volapük‛|vödem rigädik]] se ''Volapükagased''.) (
* 1965. ''Literatur-Liste des Volapük.'' Weißkirchen am Taunus: namapenäd (in bukem nivera di Saarbrücken).
* 1966. ''Liste der Volapük-Verbände und Vereine. Nach Original-Listen u. nach handschriftl. Nachlässen v. Johann Martin Schleyer.'' Weißkirchen am Taunus: namapenäd (in bukem Sperantamuseda Bevünetik, Hofburg, A-1010 Wien - diläd ela ''Österreichische Nationalbibliothek'' ü ÖNB).
| |||