Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet
| |
|---|---|
| Moted: | 13 febul 1805 Düren |
| Deadam: | 5 mayul 1859 Göttingen |
| Lifatopam: | Prussia[*] |
| Cal(s): | himatematan[*], hiprofäsoran[*] |
| Tatät(s): | Deutän |
| Matan(s): | Rebecka Mendelssohn[*] |
Hiel Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet [ləˈʒœn diʀiˈkle] (1805 febul 13 - 1859 mayul 5) äbinom matematan Deutänik, kel äjäfom miedeti fomöfik nulädik sekäta matematik.
Famül omik älicinon de zif: Richelette in Belgän, kelos kleilükon näinemi: „Lejeune Dirichlet“: „yunan se Richelette“ in Fransänapük.
Dirichlet pämotom in Düren, kö fat omik äbinon potöpacif. Ästudom in Deutän, e poso in Fransän, kö älilom tidodis ananas matematanas famikün tima okik. Ästudom i lä hiel Georg Ohm. Yeged balid omik ätefon leseti lätik hiela Fermat: ämobom blöfi no lölöfiki jeneta: , keli älölöfükom hiel Adrien-Marie Legendre: bal reidanas. El Dirichlet leigo älölöfükom blöfi at ti leigüpo; poso äpübom blöfi lölöfik jeneta: .
Ämatikom ko jiel Rebecka Mendelssohn Bartholdy, kel älicinof se famül stümik lecenanas de yud ad krit; äbinof posdaut filosopana: Moses Mendelssohn, daut hiela Abraham Mendelssohn Bartholdy e sör noatädanas: Felix Mendelssohn Bartholdy e Fanny Mendelssohn.
Hiels Ferdinand Eisenstein, Leopold Kronecker e Rudolf Lipschitz äbinoms studans omik. Pos deadam omik, tidods ela Dirichlet e vobots omik votik pö numateor päkonletons, päredakons e päpübons fa flen ä kematematan omik: hiel Richard Dedekind tiädü Vorlesungen über Zahlentheorie (Tidods dö Numateor).
Logolös i
redakön- Lesets labü nem: Leset hiela Dirichlet:
- Kalads hiela Dirichlet (numateor: ζ- e L-sekäts).
- Stips hiela Dirichlet (votafomam hiela Fourier)
- Dirichlet convolution (numateor e sekäts kalkulavik)
- Densit hiela Dirichlet (numateor)
- Dilam hiela Dirichlet (luveratateor)
- Kered hiela Dirichlet (diletam sekätik, sökod hiela Fourier)
- Säkäd hiela Dirichlet (difaleigots dilik)
- Sökod hiela Dirichlet (numateor diletik)
- Bluf hiela Dirichlet (diletam matematik)
- Dirichlet tessellation, i „Skemat hiela Voronoi“ panemöl (geomet)
- Miedastip hiela Dirichlet (difaleigots)
- Sekät hiela Dirichlet (fomav matematik (topology))
- Layetaprinsip (yümätateor)
- Müedianasäkäd hiela Dirichlet (jünu no petuvedöl) ([numateor]])
- η-sakäd hiela Dirichlet (numateor)
- Latent Dirichlet Allocation
Yüms plödik
redakönIn Linglänapük:
- The Life and Work of Gustav Lejeune Dirichlet (1805–1859), fa hiel Jürgen Elstrodt.
- Hiel Dirichlet la bevüresodatopäd: Mathematics Genealogy Project.
- O'Connor, John J., ed Edmund F. Robertson. El Dirichlet la bevüresodatopäd: 'MacTutor History of Mathematics.
- Dirichlet, Johann Peter Gustav Lejeune, Vorlesungen über Zahlentheorie. Braunschweig. 1863. "Number Theory for the Millennium".
- Lifajenäd ela Dirichlet se bevüresodatopäd: Fermat's Last Theorem Blog.
In Deutänapük:
- Lifajenäd brefik se bevüresodatopäd nivera di Göttingen.
- Lifajenäd brefik se bevüresodatopäd nivera di Köln.
In Fransänapük:
- Vobotem lölöfik ela Dirichlet se bevüresodatopäd: Gallica-Math.