Läsya Ukrayinka

**Läsya Ukrayinka**

Moted:	Лариса Петрівна Косач 13 febul 1871, 25 febul 1871 Zviahel[*]
Deadam:	19 yulul 1913, 1 gustul 1913 Surami[*]
Deadamakod:	Pott disease[*]
Cal(s):	jipoedan[], jitradutan[], jilautan[], jidramatavan[]
Tatät(s):	Lukrayän
Matan(s):	Klyment Kvitka[*]
Pal(s):	Petro Kosach[], Olena Pchilka[]
Gem(s):	Oksana Kosach-Shymanovska[], Izydora Kosach-Borysova[], Olha Kosach-Kryvyniuk[], Mykhailo Kosach[], Mykola Kosach[*]
Dispenäd:

Jiel ‚Larüssa Petrivna Kossac-Kvitka’ (Lukr.: ‚Лариса Петрівна Косач-Квітка’), sevädik ön magälanem ofik: ‚Läsya Ukrayinka’ (Lukr.: ‚Леся Українка’) (pemotöl tü 1871, febula d. 13^id/25^id^[1] in ‚Novohrad-Volünsküy’, edeadöl tü 1913, yulula d. 19^id/gustula d. 1^id^[1] in ‚Surami’) äbinof poedan, lautan, tradutan ä literatakrütan Lukrayänik. Äplösenof rouli veütik in netätamuf äsi in vomamuf Lukrayänik. Palecedof as balan pösodas lelogädik in jenotem literata Lukrayänik.^[2]

Lifajenäd.

Pämotof in zif: ‚Novohrad-Volünsküy’, topöl in provin nutimik: Jütomür ‹ e sis 2022 ‚Zvyahäl’ panemöl, in famül higitavana ä noubana: ‚Petro Kossac’ ‹ e jilautana: ‚Olha Drahomanova-Kossac’, kel älautof ön magälanem: ‚Olena Pcilka’. Ziom ofa äbinom pükavan ä jenavan famik Lukrayänik: ‚Müqaylo Drahomanov’. Sis yunüp äliedof dub boma⸗ftisid, demü kelos tidi ägetof lomo. Älabof täleni musigik vemik, ab maläd ofa änemögükon karieri as pianodan. Demü atos laut ävedon lezeil lifa ofik.

Poträt jiela ‚Läsya Ukrayinka’ pepänöl fa hiel ‚Ivan Truj’.

Ün 1884, bäldotü degkil, poedot balid ofa äpubon in periodapenäd: ‚Зор'я’ („Stel”) ‹ in ‚Lviv’. Ettimo balidnaedo ägebof magälanemi: ‚Läsya Ukrayinka’ (‚Ukrayinka’ sinifon: „ji⸗Lukrayänan”). Bi dabük vobotas Lukrayänapükik piproibon in lampörän Rusänik, poedot päpübon in Galizän Lösteränik ad pönüsmugön ini ‚Küyiv’.

Näi poedotem, epuböl bevü votiks in toums: ‚На крилах пісень’ („Su flanäds lidas”, 1893), ‚Думи і мрії’ („Tikods e drims”, 1899) e ‚Відгуки’ („Krüts”, 1902) äpübof i dramatis plu degis. Vobotem ofa binon lokam fäkas vemik e muifa ninedik, ab leigüpo kreda in gid e vikod guda. Äsenälof, das äbinof geran kuliva Yuropik, e suvo ägetefof vöni, ab i mufis atimik in literat vesüdänik. In vobots ofa lienäds kleilik sümbolima palogädons. Bai ced valemik vobot nendöfikün ofa binon dramat poedik: ‚Лісова пісня’ („Lid fota”, 1911).^[3].

As literatakrütan jiel ‚Läsya Ukrayinka’ äpübof kedi yegedas pededietöl jenoteme e nutime literata Yuropik. Zuo äbinof tradutan vobotas mödik ini Lukrayänapük, bevü votiks hielas ‚Homeros’, ‚Heinrich Heine’, ‚Victor Hugo’, ‚George Gordon Byron’ ed ‚Adam Mickiewicz’.

Äbinof taan reiga zara ed ädutof lü noganükams marximik in Lukrayän. Ün 1902 ätradutof eli „Notäd kobädimik” fa hiel ‚Karl Marx’ ini Lukrayänapük, sekü kelos päpladof disi käläd poldik.

Ün 1901 ädeadom matirajanan balid ofa: hiel ‚Särhiy Märjünsküy’. Finü lifatim ‚Läsya Ukrayinka’ ämatikof ko netavan: ‚Klüment Kvitka’, mat kelik, as el ‚mésalliance’ ‹ ya no pädasumon fa mot ofik. Ottimo ämalädikof e lü ftisid ädagetof nog roinamalädi. ‚Läsya Ukrayinka’ ädeadof timü steb in sanastitod in zifil: ‚Surami’, nutimo in Grusiyän. Sepül ofik topon su deadanöp: ‚Baykove’ ‹ in Küyiv.

‚Läsya Ukrayinka’ palecedof as jibalan vomas veütikün in jenotem Lukrayäna. Stimü of niver netik di ‚Luzk’ äsi juls, süts, legads e r. penemons, e magots, mebastons e mebamals votik dabinons da Lukrayän lölik äsi in foginän.

Mebamals.

Sepül ela ‚Läsya Ukrayinka’ su deadanöp: ‚Stare Baykove’ ‹ in Küyiv.
‚Läsya Ukrayinka’ su könäd Lukrayänik.
Potamak sovyätik pötü yubid tumyelik moteda ela ‚Läsya Ukrayinka’ ün 1971.
Magot stimü ‚Läsya Ukrayinka’ su potamak yela: 2014.
Su bankazöt Lukrayänik völadü els ‚hrüvna’ 200.
Mebaston in ‚Saporijya’.

Zänasüt zifa: ‚Luzk’ (cifazif eliäna ‚Volün’) penemon „süt jiela ‚Läsya Ukrayinka’.^[4].
Magot in ‚Strüy’.
Mebaston in ‚Wien’.

Noets

↑ ^1.0 ^1.1 Dät balid bai kaled di ,Julius’, pägeböl in lampörän Rusänik jü 1917, dät telid bai kaled di ,Gregorius’.
↑ Найвідоміші жінки давньої та сучасної України. uaua.world (peragivöl). Pekonsultöl tü 2023 mäzul 26. (in Lukrayänapük)
↑ Florian Nieuważny (1989): Fenomen Łesi Ukrainki. Łesia Ukrainka: Pieśń lasu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. (in Polänapük)
↑ Історія та факти головної вулиці Луцька, про які ви не знали. lutsk-future.com.ua. Pekonsultöl tü 2023 mäzul 25. (in Lukrayänapük)

Yüms plödik

Ukraina, Lesia. Internet Encyclopedia of Ukraine. (in Linglänapük)
Леся Українка: lifajenäd e vobots. (in Lukrayänapük)
Vobots ela ‚Läsya Ukrayinka’. Internet Archive.
Vobots ela ‚Läsya Ukrayinka’. LibriVox (els ‚audiobooks’).

[kaled-1] 1.0 ^1.1 Dät balid bai kaled di ,Julius’, pägeböl in lampörän Rusänik jü 1917, dät telid bai kaled di ,Gregorius’.

[2] Найвідоміші жінки давньої та сучасної України. uaua.world (peragivöl). Pekonsultöl tü 2023 mäzul 26. (in Lukrayänapük)

[3] Florian Nieuważny (1989): Fenomen Łesi Ukrainki. Łesia Ukrainka: Pieśń lasu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. (in Polänapük)

[4] Історія та факти головної вулиці Луцька, про які ви не знали. lutsk-future.com.ua. Pekonsultöl tü 2023 mäzul 25. (in Lukrayänapük)

[1]

[2]

[3]

[4]