Dialeg di ‚Dnistär’ löpik Lukrayänapüka
| Dialeg di ‚Dnistär’ löpik Lukrayänapüka | |
| Pükafamül: |
|
| Paspiköl in: | Lukrayän vesüdik, Polän |
| |
Dialeg di ‚Dnistär’ löpik Lukrayänapüka (Lukr.: ‚Наддністрянський говір’, ‚Naddnistryansküy hovir’) ü dialeg Galizänik (Lukr.: ‚Галицький говір’, ‚Halüzküy hovir’) binon dialeg Lukrayänapüka paspiköl in dil vesüdik Lukrayäna ve jols flumeda: ‚Dnistär’, patiko in provins: ‚Lviv’, ‚Ivano-Frankivsk’ e ‚Tärnopil’, ab id in tops anik in Polän. Dialeg at, i „dialeg di ‚Opillya’” (Lukr.: ‚Опільський говір’) panemöl, duton lü foms vönädavögädiküm disgrupa Galizänik⸗Bukovinik dialega sulüda⸗vesüdik Lukrayänapüka. Bü volakrig telid topäd: Galizän ‹ äduton lu Polän, e neföro ebinon dil lampöräna Rusänik. Dub atos dialegs at in mafäd gretikum peflunons fa Polänapük.
Dialeg di ‚Dnistär’ löpik no pakofudonös ko dialeg Transnistriyäna: ziläka ededitöl Moldaväna ‹ kel bai stabalon ona labon pükis calöfik kil: Lukrayänapüki, Rusänapüki e Rumänapüki (calöfiko „Moldavänapük” panemöli).[1] In Transnistriyän dialeg Lukrayänik grupa Podolänik paspikon (nüm: 8 ‹ su kaed nedetik).
Topam
redakönZiläk, kö dialeg at paspikon, mödadilo baidrefon ko dil lofüdik topäda jenavik: Galizän ‹ e pemiedükon pluuneplu fa zifs: ‚Qüriv’ – ‚Boleqiv’ – ‚Dolüna’ – ‚Perehinske’ – ‚Tlumac’ – ‚Zalijcükü’ – ‚Skala-Podilska’ – ‚Tärnopil’ – ‚Rava Ruska’ – ‚Yavoriv’ – ‚Mostüska’ – ‚Qüriv’. Dialegs nilädik binons dialeg di ‚San’ in vesüd, dialeg elas ‚Boyko’ äsi dialeg Bukovinänik in sulüd, dialeg Podolänik in lofüd, e dialeg Volünänik in nolüd.
Flun
redakönDialegavans lesagons, das dialeg di ‚Dnistär’ löpik nämiko eflunon dialegis nilädik.[2] Samo hiel ‚Müqaylo Lesiv’ ekonstatom, das „dialegs di ‚Dnistär’ löpik, ömna dialegs di ‚Opillya’ panemöls, binon masif zänodik ä veütikün dialega sulüda⸗vesüdik Lukrayänapüka.”[3] Dialeg at ebinon stab sotüla vesüda⸗Lukrayänik ü Galizänik literatapüka Lukrayänik, e kaladapatäds onik komädons ön mafäd gretik in pük literata e pöpakuliva.
Hiel ‚Jakub Gawatowicz’ ägebon dialegi di ‚Dnistär’ löpik in dramats brefik (els ‚intermezzi’) se yel: 1619. Patäds dialegas at komädons id in vobots hiela ‚Ivan Vüjänsküy’ za se 1545,[4] äsi anikas lautanas vesüda-Lukrayänik votik, kels älautoms in literatapük vönikum Lukrayänik. Ün tumyel XIXid pägebädon as stab pro literatapük nulik in Galizän, pönotodöl bevü votiks in vobotem hiela ‚Ivan Franko’.
Sams
redakönSökölo listed vödas anik, kels deikons in dialeg di ‚Dnistär’ löpik de Lukrayänapük calöfik:[5]
| Dialeg di ‚Dnistär’ löpik | Lukrayänapük calöfik | Tradutod ini Volapük |
|---|---|---|
| банак (banak) | каструля (kastrulya) | sodapaäl |
| булба (bulba) | картопля (kartoplya) | pötet |
| бузок (buzok) | лелека (leleka) | stork |
| твар (tvar) | обличчя (oblüccya) | logod |
| писок (pisok) | рот (rot) | mud |
| кугут (kuhut) | півень (piven) | higok |
| цера (zera) | шкіра (jkira) | skin |
Noets
redakön- ↑ CONSTITUTION OF THE PRIDNESTROVIAN MOLDAVIAN REPUBLIC [Stabalon repüblika Moldavänik: Transnistriyän]. Minister dinädas foginänik. Pekonsultöl tü 2023 mäzul 25. (in Linglänapük)
- ↑ Матвіяс, І. Г. [I.G. Matviyas] (1990): Українська мова і її говори. Küyiv, Наук. думка. Pad: 80. (in Lukrayänapük)
- ↑ Михайло Лесів [Müqaylo Lesiv] (1997): Українські говірки у Польщі. Warszawa: Український архів. Pad: 223. (in Lukrayänapük)
- ↑ Український Радянський Енциклопедичний Словник, toum: 1. Kiev, 1966. Pad: 330. (in Lukrayänapük)
- ↑ Наддністрянський говір. Енциклопедія Сучасної України. (in Lukrayänapük)