Aleksey Navalnüy
_2.jpg)
| |
|---|---|
| Moted: | 4 yunul 1976 Butyn[*] |
| Deadam: | 16 febul 2024 FKU IK-3, Kharp[*] |
| Deadamakod: | Lua error in Module:Wikidata at line 496: attempt to index field 'datavalue' (a nil value). |
| Lifatopam: | Moskva |
| Cal(s): | hibolitan[*], hilavogan[*], hidayäfan[*], blogger[*], public figure[*], activist shareholder[*], YouTuber[*], filmotirejidan[*], hilibrätan[*], hidunikan[*], political prisoner[*], higitavan[*], prisoner of conscience[*] |
| Tatät(s): | Sovyätabalatam, Rusän |
| Matan(s): | Yulia Navalnaya[*] |
| Cil(s): | Darya Navalnaya[*], Zakhar Navalny[*] |
| Pal(s): | Anatoly Navalny[*], Lyudmila Navalnaya[*] |
| Gem(s): | Oleg Navalny[*] |
| Resodatoped calöfik: | https://navalny.com |
| Dispenäd: | |
| |
Hiel Aleksey Anatolyevic Navalnüy (Rusänapüko: Алексей Анатольевич Навальный; pämotöl tü 1976 yunul 4 in Butün in topäd: Moskva – ädeadöl tü 2024 febul 16) äbinom bolitan ä lavogan Rusänik. Id äbinom videodotimekan di ‚Youtube’. Äbinom balan duganas taätanefa bolitik Rusänik e taan cifik presidala (jenöfiko diktorana) Rusänik: ‚Vladimir Putin’. Primo ävedom famik danädü vestigs livätik tifa e remädas bevü tatacalans in Rusän. Äfünom noganükami: „Fund komipa ta remädov” (el FBK), pö kel edavedons proyegs ä limians: „Vogödam tikälik”, „Jäfüdaklub ela Navaljnüĭ”, ‚RosPil’ (nulavöd ko lim balid: „Rusäna⸗”, kel sümon ad subsat: „saovam” labü sinif jargonik: „midüt monamedas bücäta”), ‚RosZjKKh’ (Rusän + konöm domiguva), ‚RosĀMA’ (Rusän + sep in veg), ‚RosVüborü’ (Rusän + daväl), „Cin gudik veräta”. Äbinom lautan broadöpas pö ‚YouTube’ tiädü ‚Aleksey Navaljnüĭ’, ‚Navaljnüĭ LIVE’ e „Bolit pöpätik” (büikumo: „Zänabür ela Navaljnüĭ”). Äspearükom veitiko notodoti: „palet cütanas e tifanas” ad malön paleti reigöl daila Rusänik, sevabo eli „Rusän balätik”.
Ün 2013 ädagetom pladi telid pö daväl sifala ela Moskva: cifazif Rusäna. Ün dekul yela: 2016 < änotodom vipi okik ad kompenön as steifädan pö daväl presidala Rusänik ün yel: 2018. Ye registaram calöfik omik pärefudon tü 2017 dekul 25 fa zänakomitetanef tefü daväl (el TsIK) demü pönod sekü krimacödäd fiama: ‚Kirovlês’. Dü yels: 2017 e 2018 äbinom dugan protestamufa komunanefik ta bolit ela ‚Vladimir Putin’ in Rusän.
De yel: 2000 jü 2007 äbinom liman paleta bolitik: ‚Ābloko’ (= pod), kel labon programi demokratik. Ün 2007 ävedom kefünan mufa netätimik ä demokratika: „Pöp”. Anna äkompenom pö meugijonagoläds alyelik: „Malek Rusänik” (ladyek notodota leigätik Rusänapükik tefon pöpi Rusänik, no tati).
Pos daväl donadaila Rusänik ün 2011 ed ün 2012 äbinom balan duganas mufa bolitik ta dobükam seka pö vögodam, äkompenom pö meugijons gretamafädik, ün 2012 ävedom liman konsälanefa leodüköl taätanefa Rusänik (nogan komulik at no äjäfidon sis 2013).
Sis prim degyela telmildegid (2010id) ud äbinom kusadäb, u nitimäb, u temunan pö cödäds anik, kelis noganükams bevünetik gitätijelöl tanätons ko jäf bolitik omik. Cödäds sevädikün etas panemons „Krimacödäd ela Kirovlês” e „Krimacödäd ela Yves Rocher”. Tefü krimacödäds bofik et cödalef Yuropik demü menagitäts änotukon sludis gönü ‚Navaljnüĭ’; doküms krimacödädas pädasevons as pidobüköls.
Tü del teldegid gustula ün 2020 sekü venenam dub stöf krigakiemik grupa: ‚Novitsjok’ (Rusänapüko: „Nulan”) äreafom ad komad. Primo pälekälom in malädanöp zifa: ‚Omsk’, de gustul 22 jü setul 22 tö malädanöp: ‚Charité’ in zif Deutänik: ‚Berlin’. Pos lekäl in Deutän tü 2021 yanul 17 hiel Navaljnüĭ ägekömom de ‚Berlin’ in ‚Moskva’, kö päfanäbükom in flitömapof. Ma sluds calöfik balatama Yuropik e Greta⸗Britäna tatacalans löpik Rusänik mäl e tatastitod nolavik ä vestigik kiemava jäfidämik e kaenava (el GosNIIOKhT) in Rusän äbinons kedöbiks tefü venenam ela Navaljnüĭ me vaf kiemavik. Cifodans Rusänik ärefudons kusadis somik.
Tü 2021 febul 2 cödalef di ‚Simonovskīĭ’in ‚Moskva’ äpladulon tüpi stipöfik fanäbama (sevabo nen blib in fanäböp) pro el Navaljnüĭ demü krimacödäd ela Yves Rocher ad fanäbam jenöfik ünü yels tel sa muls jöl. Latikumo tüp at anna pälunükon fa cödalefs difik (lätikna tü 2023 gustul 4, kü zifacödalef di ‚Moskva’ äcödeton eli Navaljnüĭ ad fabäbam zuik ünü yels degzül demü fün soga lölimik, monastüted jäfotas bolitiko lölimikas, levüds ad duns lölimik medü bevüresod).
Ün mayul yela: 2021 < sog: ‚Amnesty International’ ägevon ele Navaljnüĭ diniti fanäböpäba demü konsien. Ün tobul yela: 2021 < dail Yuropik älofon pro el Navaljnüĭ premi di ‚Sakharov’. Ün 2022 ästeifädükoy omi as laban prema di ‚Nobel’ demü püd.
Ädeadom in fanäböp (kuratikumo: leseatöp pro fanäböpäbs). Bü deadam okik suvo päfeapladom ini fanäböpaleziöb pönöl demü viods pülik tüteda, kö dinäds fanäbama binons pato seväriks. Dü fanäbam saunastad omik äbadikumon, samo säkäds tefü virebem äsüikons, ün yanul yela: 2023 < äperom milgramis vel vetota okik. Finü yel: 2023 < lavogans ela Navaljnüĭ dü dels teldeg no älabons kosami ko om. Ettimo päfeaveigom de leseatöp di ‚Vladimirsk’ lü leseatöp in vilag: ‚Kharp’ sü tinisul: ‚Āmal’. Ma nun calöfik pönadünäda fedik in toonomaziläk: ‚Āmalo-Nenetskīĭ’(Rusän), tü 2024 febul 16 el Navaljnüĭ pos spat äsenom oki badiko, sunädo älesuidikom. Sanans mijenotoyuföpa äkonstatons, das ideadom.