|
fucker
{{Dadiläd lifavik
| köl = pink
| nem = ''Spinosaurus''
| stad = fösil
| timäd_fösilik = zänoda-[[Kretat]]
| magod = spinosaurus.jpg
| magod_vidot = 250px
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Sauropsida]]
| superordo = [[Dinosauria]]
| ordo = [[Saurischia]]
| subordo = [[Theropoda]]
| superfamilia = [[Megalosauroidea]]
| familia = [[Spinosauridae]]
| genus = '''''Spinosaurus'''''
| genus_nämätan = [[Ernst Stromer|Stromer]], 1915
| donadilam_leod = Bids
| donadilam =
*''S. aegyptiacus'' ([[bid patedik]])
*?''S. marocannus'' <small>Russell, 1996</small>
}}
Elaf '''''Spinosaurus''''' (sinif nema: „stigalasär“) äbinon nem (''genus'') bidas tel dinosauras (dutöl lü grup elafas ''[[Theropoda]]''), kels dü laf telid Kretata (bü yels za 93-95-balions) älifon in topäd ut, kel atimo binon Lägüptän nulädik. Ma stud nulik (dal Sasso ''et al.'' 2006), äbinon [[Dinosauria|dinosaur]] mitifidik gretikün, pluölo igo tefü elafs ''[[Tyrannosaurus|Tyrannosaurus rex]]'' e ''[[Giganotosaurus]]''. El ''Spinosaurus'' äbinon lunikün vü els ''[[Theropoda]]'', lunotü mets 15-17,4 e vetotü touns za 9. „Stigs“ kaladik nimas at (stäänikams lunik virebas) äglofons jü lunot metas 2 e luveratiko päyümons fa skin, kelos äfomon binodi sailafomik (do vestigans anik ämobons, das pätegons fa muskuls ed äfomons seglofoti u gobadi.
El ''Spinosaurus'' gevon nemi dinosaurafamüle: elafs ''Spinosauridae'', kelas limafs votik äbinons elafs ''[[Angaturama]]'' (ba otaf, as elaf
''Irritator''), ''[[Baryonyx]]'', ''[[Irritator]]'', ''[[Suchomimus]]'', e ''[[Siamosaurus]]''.
== Bepenam ==
Do spinosaur sevädon vü dinosauralanälans sekü patöfs nekösömik ona, fösils onik äbinons nemödiks e cifadilo igo pädistukons (pläamü tuts e kranabrektos brefabüiko pätüvols). Dils maxüla e krana, ün 2006 päpüböls, jonons, das älabon bali kranas lunikün mitifidafas valik: dal Sasso ''et al.'' täxetons lunoti onik mö zimmets 175.
Rigiko pätuvöl in fälid di Bahariya in [[Lägüptän]] ün 1912, pänemon fa fösilavan Deutänik Ernst Stromer ün 1915. Aniks fösilas pädämükons dü veig lü el ''Deutsches Museum'' zifa Münich in Deutän, e boms votik päperons lölöfiko ün 1944 sekü flitömaboumam.
Plä „sail“ onik, patöfs notidik ela ''Spinosaurus'' binons:
* Snud lunik ä rovik, sümik ad ut elas ''Spinosauridae'' votik, e, soäs onsik, fulü tuts kounafomik.
* Kral hukafomik ägretiköl bal pö al limas föfik ona, ba ad fanön fitis.
* Lögs tefädiko brefiks e „brads“ tefädiko luniks, kelos äkodon mobi fösilavanas anik, das äbinon folfutik, no jenöfiko telfutik (do nendoto äfägon goli telfutik nemuiko lunomiki).
Atos binon ye cifadilo spekul, pestaböl su elaf ''Baryonyx'' e votikafs anik famüla: ''Spinosauridae'', ibä rets limas no nog pegivülons ele ''Spinosaurus'' it.
Sis tüv okik, el ''Spinosaurus'' eblebon lunikün, e ba gretikün, dinosauras grupa: ''[[Theropoda]]'' (do jenöfot at no irivon sevädi komunik bü pämanioton in biomagodem: ''Jurassic Park III'', ed in bepenam fösila nulik ün 2006). Hiels Huene (1926) e Glut (1982) älisedoms oni dinosauri vetikün vü els ''[[Theropoda]]'', vetotü touns plu 6 e lunotü mets za 15. I hiel Paul (1908) äcedon oni luniküni, ab ägivon täxeti smalikum vetota onik. Täxets nulikün, stabü fösils päbepenöl fa dal Sasso ''et al.'' (2006), mobons lunoti metas 16-18 e vetoti tounas 7,5-9. Stud pu bal (no nog pepüböl) täxeton vetoti ela ''Spinosaurus'' mö touns 12-19. Täxets löpikum at pestabons su jenöfot, das virebs ela ''Spinosaurus'' binons nekösömiko gretiks leigodü uts elas ''Theropoda'' votik gretota sümik (kelos tikodükon dö masat vemo gretik), e su jenöfot, das fösils patedik bida at jiniko ädutons lü yunaf no löliko äglöföl. [http://dml.cmnh.org/2003Jul/msg00355.html]
== Fid ==
No sevoy fümiko, va el ''Spinosaurus'' äbinon cifadilo yagaf, u ba fitifanaf (klülädü maxüls äluniköl, tuts kounafomik e nudahogs älöpiköl oniks. Klülabots teik dö fidakösöms ela ''Spinosaurus'' tefons bidis röletik se [[Yurop]] e [[Sulüda-Merop]]. Elaf ''[[Baryonyx]]'' pätuvon labü fitategüls e boms ela ''[[Iguanodon]]'' yunik in stomäg onik. Züo, tut spinosaura pätuvöl in [[pterosaur]] Sulüda-Meropik tikodükon, das els ''Spinosauridae'' lunomiko äyagons räptulis flitöl at. El ''Spinosaurus'' luveratiko äbinon mitifidaf ävalemiköl, kel äsukon pötis gönik: sümod Kretatik bäras gretik nulädik. Luveratiko äkösömön ad fidön fitis, do nendoto äfägon ad fanön nimis smalik votik (Paul 1988).
== Sail ==
Sails ela ''Spinosaurus'' äbinons nekösömiks, do dinosaurs votik timäda e topäda otas (a.s. elaf ''[[Ouranosaurus]]'' grupa ''[[Ornithopoda]]'', ed elaf ''[[Rebbachisaurus]]'' grupa ''[[Sauropoda]]'') ävolfükons binodis sümik stabü bäkavirebs onsik. Sail ba binon sümod (ab no labü rig ot) uta ela ''[[Dimetrodon]]'', räptil Pärmik sümik ad sugafs, kel älifon bü daved dinosauras (sümods at luveratiko jonons sami volfama otlüodik).
Geb sailas at no binon kleilik. Nolavans ämobons mögis difik:
[[Magod:Spino.jpg|220px|thumb|right|Magod bäkavirebas ela ''Spinosaurus'', fa hiel Ernst Stromer.]]
*'''Vamotinomükian'''. If sail älabon bludafesülis mödik, nim äkanon gebön sürfati gretik saila ad nüsugon vami. Atos (if veraton) sinifonöv, das nim no (u te dilo) äbinon vamabludik, ed älifon in tops, kö vamot neitik äbinon donik, e sil nomiko no lefogilabik. Stabü atos, emoboy, das elafs ''Spinosaurus'' e ''[[Ouranosaurus]]'' älifons bofiks nilü mied däsärta di Sahara ettimika. Mögos i, das sail pägebon no ad konletön, ab ad mostralön vami tumödik se koap. Nims gretik, sekü prinsip di Haldane (koapamasat pö nims gretik glofon vifikumo, kas skinasürfat), labons säkädi koapavama tumödik. Sails dinosauras at ägretükumons vemo skinasürfati nen gretükam vemik koapamasata; zuo, if sail pämotülonöv de sol, u päpladonöv gulü grads 90 äl vien koldülüköl, nim at äkanonöv vifiko koldülükön oki, igo in vamot Frikopa Kretatik.
*'''Tirädian genik'''. Binods koapik komplitik nimas nulädik mödik nomiko pagebons ad tirädön nimis gena votik dü söjafädüp. Binos vo mögik, das sails dinosauras at älabons gebi at, ön mod sümik ad göb pafas. If atos veraton, tän mögos i, das sails äbinons kölaliegiks (ab jünu tikamagot at binon te spekul).
*'''Jeikian'''. Sail ba pägebon ad jeikön mätedafis u neflenis dubä äkoedon logotön nimi gretikum, kas äbinon. Dinosaur äkanon jonön saili as nunedamalet latik bü tatak, soäsä noidülasneks nulädik gebons göbi oksik.
Fino, ibä dins natik selediko volfons sekü kod te bal, vemo mögos, das sail äkobükon dunodis valik at, ädünölo nomiko as vamotinomükian ud as koldülükian, äplitölo vomikafes dü söjafädüp, e lunomiko ävedölo jeiköm (ven nim pätädon fa tatakafs mögik).
Anans igo mäniotons mögi, das sail ba äceinon köli oki dü dunods at.
== Bids e Fösils ==
Bids tel ela ''Spinosaurus'' penemons jünu: el ''Spinosaurus aegyptiacus'' (= ''stigalasär Lägüptänik'') ed el ''Spinosaurus marocannus'' (= ''stigalasär Marokänik). ''S. marocannus'' päbepenon rigiko fa hiel Russell as bid nulik, stabü lunot särvigavirebas okik. Lautans posik anik ye älecedons yunoti särvigavirebas patöfi, kel kanon cenön vü nims bida at, e kluo kredons, das ''S. marocannus'' binon nim ot, ka ''S. aegyptiacus''.
[http://staff.washington.edu/eoraptor/Megalosauroidea.htm#Spinosaurusaegyptiacus].
Bomems no lölöfiks luls ela ''Spinosaurus'' petuvons. Balid pädistukon dü Volakrig Telid (ab bepenams e däsinots gudik fösilas at nog dabinons). Gretot luveratik spinosauras at kanon patäxetön dub leigod lä fösils dinosauras votik famüla ''Spinosauridae''.
* '''IPHG 1912 VIII 19''' (Stromer, 1915) (pädistukon dü boumam ün Volakrig Telid)
** '''Gretot:''' mets 17,4, touns 12-19 (yunaf)
** '''Fösils:''' (kran metas za 1,45), brekot maxülaboma, tutabom no lölöfik (maxül ~1.34 m), tuts degzül (mimmets 62, 126), virebs särvigik no lölöfiks tels, virebs bäkik mel (mimmets 190-210), bäkaribs, stomägaboms, zänods göbik jöl.
* '''CMN 50791''' (Russell, 1996)
** '''Fösils:''' vireb zänoda-särvigik (mm 195), nevabobäd bäkik föfik, tuts föfik, tuts zänodik.
** '''Noet:''' fösil, kel miedeton eli ''Spinosaurus marocannus''.
* '''MNHN SAM 124''' (Taquet e Russell, 1998)
** '''Gretot:''' mets ~17 , touns ~11-18 (daülaf)
** '''Fösils:''' (kran metas ~1.42) dil fomaxülas, dil maxülas, tutabrekots.
* '''Office National des Mines nBM231''' (Buffetaut and Ouaja, 2002)
** '''Fösils:''' tuts föfik.
* '''MSNM V4047''' (Dal Sasso ''et al.'', 2006)
** '''Gretot:''' m ~21, touns ~20-32
** '''Fösils:''' (kran metas ~1.75) fomaxüls, dil maxülas, dil nudaboma
Hiel Rauhut (2003) ämobom, das fösil miedetöl ela Stromer äbinädon me boms bidas difik: bäkavirebs dinosaura grupa: ''[[Carcharodontosauridae]]'', sümika ad elaf ''[[Acrocanthosaurus]]'', e tuts dinosaura gretik grupa: ''[[Theropoda]]'', sümika ad elaf ''[[Baryonyx]]''. Mob at ye pärefudon fa el dal Sasso e vestigans mödikün votik.
== Spinosaur in biomagodem: ''Jurassic Park III'' ==
[[Magod:JurassicParkSPINO2.jpg|thumb|150px|The animatronic ''Spinosaurus'' from [[Jurassic Park III|JP3]].]]
Spinosaur ävedon famik as taan veütikün in biomagodem: ''Jurassic Park III''. Päplösenon as gretikum, nämikum ä badälikum ka el ''[[Tyrannosaurus]]'': dü komip vü mitifidafs at, spinosaur vikodon dubä breikon särvigi türanosaura, fümedölo oki as cifayagaf. In lejenöf, komip somik neai äkanon jenön, ibä spinosaurs e türanosaurs älifons fagotü milats milmetas de od, e dü periods difik.
Spinosaurs ye älifons kobo ko dinosaurs votik grupa: ''[[Theropoda]]'', kels äleigons ud igo äpluons leigodü ''[[Tyrannosaurus|T. rex]]'' tefü gretot: elaf ''[[Carcharodontosaurus]]'' (grupa ''[[Carnosauria]]''), ed elaf ''[[Deltadromeus]]'' gretik ab tefädiko leitik (grupa ''[[Abelisauria]]''). Do mitifidafs legretik kil at luveratiko älabons roulis difik in natasit ettimik, mögos, das lunomiko älabons konflitis demü yag u topäd.
== Literat ==
* Glut, D.F. 1982. ''The New Dinosaur Dictionary''. Secaucus, New Jersey: Citadel Press.
* von Huene, F. R. 1926. The carnivorous saurischia in the Jura and Cretaceous formations principally in Europe. ''Rev. Mus. La Plata'', nüm: 29, pads: 35-167.
* Paul, G.S. 1988. ''Predatory Dinosaurs of the World.'' New York: Simon and Schuster.
* Rahut, O. W. M. 2003. The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs. ''Special Papers in Palaeontology'', toum: 69, pads: 1-213.
* dal Sasso, C., S. Maganuco, E. Buffetaut e M. A. Mendez. 2006. New information on the skull of the enigmatic theropod ''Spinosaurus'', with remarks on its sizes and affinities. ''Journal of Vertebrate Paleontology'' toum: 25, nüm: 4, pads: 888-896.
== Yüms plödik ==
In Linglänapük:
* [http://www.spinosaurus.com/ Spinosaurus.com]
* [http://www.dinodata.net/Dd/Namelist/Tabs/S092.htm El ''Spinosaurus''] in bevüresodatopäd: ''Dinodata''
* [http://www.livescience.com/animalworld/060301_big_carnivores.html Mitifidaf gretikün: dinosaurajenav pedönupenon]
In Spanyänapük:
* [http://www.duiops.net/dinos/spinosaurus.html El ''Spinosaurus''] in bevüresodatopäd: ''Duiops''.
[[Klad:Fösils]]
[[Klad:Dinosaurs]]
[[ar:سبينوصور]]
[[ca:Espinosaure]]
[[cs:Spinosaurus]]
[[da:Spinosaurus]]
[[de:Spinosaurus]]
[[en:Spinosaurus]]
[[es:Spinosaurus]]
[[fa:دایناسور تیغی]]
[[fi:Spinosaurus]]
[[fr:Spinosaure]]
[[he:ספינוזאור]]
[[hu:Spinosaurus]]
[[it:Spinosaurus]]
[[ja:スピノサウルス]]
[[lb:Spinosaurus]]
[[lt:Spinozauras]]
[[ms:Spinosaurus]]
[[nl:Spinosaurus]]
[[no:Spinosaurus]]
[[pl:Spinozaur]]
[[pt:Espinossauro]]
[[simple:Spinosaurus]]
[[sk:Spinosaurus]]
[[sv:Spinosaurus]]
[[uk:Спинозавр]]
[[vi:Spinosaurus]]
[[zh:棘龙]]
| 