Waldemar Rosenberger

Waldemar Rosenberger
Moted: 1847
Sankt-Peterburg
Deadam: 1918
Sankt-Peterburg
Cal(s): hipükavan[*], hikaenal[*], railway engineer[*]
Tatät(s): Lämporän Rusänik[*]
Pal(s): Karl Rosenberger[*], Alexandrine Sege von Laurenberg[*]

WaldemarVladimir Karlovic) Rosenberger (Deutänapüko: [ˈvaldəmar ˈroːzənbɛrgər]; Rusänapüko: Владимир Карлович РОЗЕНБЕРГЕР, pämotöl ün 1848, ädeadöl ün 1918) äbinon cinädan Rusänik se St. Petersburg ed i yufapükavan, sevädikum as gididan ä jelodan veütikün ela Idiom Neutral.

El Rosenberger äbinom primo Volapükan, pislopüköl fa propagidan bevünetik veütikün Volapüka: hiel Auguste Kerckhoffs. Ävedom liman Kadäma bevünetik Volapüka, kel päfünon dü Volapükakongred bevünetik telid tö München yelü 1887. Timü krisidatid Volapükamufa (yelü 1890), äsökom paleti ela Kerckhoffs. Ün 1892 pädavälom cif Kadäma.

Ün tim et Volapükamuf ädäfalon. Cifamü Rosenberger, Kadäm äprimon ad vobön pro yufapük, kel öbinonöv fasilikum ad suemön, lärnön e gebön, ka Volapük. Ün 1898 äceinon nemi okik ad Academi Internasional de Lingu Universal, ed ün 1902 äpübon yufapüki nulik oka: el Idiom Neutral, kel älabon krütis gudik ab benoseki pülik. El Rosenberg äpübom gasedi (Progres) in pük at.

Ün 1907, el Rosenberger äkevobom ko hiel Edgar von Wahl ad revidön eli Idiom Neutral ve lüod "natöfikün" (o.b. lüodü püks Nula-Latinik). In buk oka, in Interlingue pepenöl: Interlinguistic reminiscenties (Memots bevüpükavik), el Edgar von Wahl äpenom: "sr Rosenberger self [...] ne esset grand mastro in ti arte" (söl Rosenberger it [...] no binom lemastan pö lekan at [ad spikön Volapüki]), kelosi äcedom blöfi, das Volapük binon fikulik.

To neplöp jinik Volapüka ed ela ‚Idiom Neutral’ jü deadam oka äkompenom pö yufapükamuf as vestigan e noganükan vestigavobodas. Äkoedom dabükom jü yel: 1915 < gasedi tiädü ‚Progres’ (jäfidot püka: ‚Reform Neutral’). Ün 1916 in ‚Petrograd’ (nu: ‚Peterburg’) äfünom eli ‚Kosmoglot’: sog püka bevünetik, presidan balid kela äbinom. Sis yel: 1921 sog at sekü dinäds levolutik e fealotäd slopana jäfedik onik: ‚Edgar von Wahl’ äfövon ön nems: ‚Kosmoglott’, ‚Cosmoglotta’ < jäfotis oka in ‚Reval’, kü äprimon pübön jäfidoti oka tiädü ‚Kosmoglott’ (latikumo: ‚Cosmoglotta’: gased sevädik püka: ‚Occidental’).

Lautots redakön

  • 1887. Vortrag von Herrn Ingenieur Rosenberger über die Weltsprache „Volapük“. St. Petersburg: Tagow. (Protok ela „St. Petersburger Politechnischer Verein“, kobikam yanula 22id.)
  • 1889. Mundaeg smalik. Lifamag damatik in süf bal fa Gustav von Moser. Pelovepolöl de deutänapük fa Waldemar Rosenberger. Leipzig: Mayer.
  • 1880. Печаль, нѣмецкая сказка Карменъ Сильва переведенная на всемірный языкъ Volapük проф. З. Ледереръ в Вѣнѣ, съ разрешенія Высочайшей сочинительницы, королевы Румыніи. Переводъ съ волапюка на русскій языкъ Вл. Розенбергера. С.-Петербургъ: Тип. В. Комарова.
  • 1903. Über den jetzigen Stand der Weltsprache-Frage und die Neutralsprache. St. Petersburg: Тип. А. Бенке. (Protok ela „St. Petersburger Politechnischer Verein“, kobikam yanula 23id.) (Vödem rigädik).
  • 1903. Wörterbuch der Neutralsprache (Idiom Neutral). Leipzig: Haberland. (Ninädon eli Kurzgefaßte Geschichte der internationalen Weltsprache-Akademie. su pads: 289-306.) (Tradutod Linglänapükik fa M. A. F. Holmes päpübon ün 1903. Rochester, N.Y.: Smith)

Literat redakön

Mekavapüks  
Yufapüks bevünetik BolakGlobasaGlosaIdiom Neutral IdoInterlinguaInterlingueJitasamaKotavaLingua Franca Nova LojbanNovialPanduniaSolresolSperantVolapük
Yufapüks zonik AfrihiliBevüslavFolkspraak
Lekanapüks  BrithenigDoħrakiyKlingonPük elas ,Na'vi’ TalosänapükToki ponaVenedänapük
Datuvans Juraj Bauer Cornelis George Boeree Léon Bollack Cyril Robert Brosch Johann Hummler Sonja Lang Julius Lott Vojtěch Merunka David J. Peterson Waldemar Rosenberger Johann Martin Schleyer Jan van Steenbergen Joseph Stempfl J. R. R. Tolkien Edgar de Wahl Lejzer Ludwik Zamenhof